In gesprek met een ex-gedetineerde
Na 20 maanden vast te hebben gezeten, is Theo* kortgeleden vrijgekomen. De overgang van gedetineerde naar vrij man was voor hem groot. Hij vertelt ons over hoe het was om vast te zitten en hoe het kan dat men na een gevangenisstraf vaak nog steeds niet helemaal vrij is.
Hoe was je tijd in de gevangenis?
Nou, in het begin moest ik vooral denken aan Amerikaanse films enzo, maar de helft daarvan klopt niet, hoor! En verder ligt het vooral heel erg aan hoe je zelf bent, wat je geeft qua gedrag, krijg je terug. Dus als je opstandig bent, hebben die bewaarders ook zoiets van: zoek het lekker uit. Maar als je gewoon normaal doet en je werkt gewoon, doen ze ook normaal tegen jou, en geven ze je soms zelfs extra werk.
Hoe was het om weer vrij te komen?
Dat was wel gek. Die maandagochtend zit ik nog echt opgesloten achter een deur, en anderhalf later sta ik buiten, dus dat is wel gek, ja. Dingen waar in tegenaan loop zijn bijvoorbeeld dat ik geen VOG krijg. Ik wil graag doorleren, dus voor mij gaan er nog wel een paar jaar overheen voordat ik echt een VOG nodig heb, maar stel dat ik nu wilde gaan werken, dat zou dan lastig zijn. Ik las pas een vacature voor bezorger bij de Jumbo, en daar heb je al een VOG voor nodig, dus dat gaat hem dan niet worden.
Wordt je in detentie voorbereid op je terugkomst in de samenleving?
Nee, er wordt niet echt de mogelijkheid gegeven om iets op te bouwen voor als je weer naar buiten komt. Een klein voorbeeld is bijvoorbeeld het loon: in heel veel Europese landen is het zo geregeld dat er een spaarpotje voor je gemaakt wordt (met het geld dat je verdient), zodat als je je buiten bent in elk geval de eerste maand huur kan betalen. In Nederland is het basisloon 3,04 voor een halve dag, daar kan je misschien net de boodschappen van betalen aan het eind van de week en misschien een beetje bellen, maar dat is het wel.
Je wordt eigenlijk gewoon in het diepe losgelaten. Ja want bijvoorbeeld: ik heb schulden omdat ik de schadevergoeding niet kon terugbetalen. Stel dat je buiten komt en je hebt helemaal niks meer (geen woonplek, geen netwerk etc)… ga dan maar een schuld van tienduizenden euro afbetalen.
Wat wil je graag dat mensen over het leven na detentie weten?
Iedereen kan vast komen te zitten. Stel je voor je hebt kinderen en iemand komt aan je kinderen en je doet dat wat, en het pakt verkeerd uit, dan kom je daar ook te zitten. Natuurlijk iemand kan een verkeerde keuze gemaakt hebben, maar voel je niet beter dan iemand die vastgezeten heeft.
Ben jij door je detentie veranderd?
Ik ben als persoon niet veranderd. Wel is het zo, ik hoor van veel mensen die verbaasd zijn, ‘oh, je bent alweer terug!’ Maar dat komt omdat het leven voor de mensen buiten gewoon doorging. Wat ik vooral aan mensen mee wil geven over mij is: natuurlijk heb ik er spijt van maar aan de andere kant heb ik er ook van geleerd. Ik heb ook zoiets van oké, dat heeft zo moeten gebeuren, anders was ik misschien nog wel slechter af dan ik voor detentie was.
*Theo heeft ervoor gekozen om een anonieme naam te gebruiken. Zijn naam is bij redactie Buitenspel Verhalen bekent.
Dit interview is mogelijk gemaakt door Gevangenenzorg Nederland. Kijk voor meer informatie op www.gevangenenzorg.nl
Kijk dit interview ook op video: https://www.youtube.com/watch?v=xW-5THPg9UU&ab_channel=BuitenspelVerhalen
